سفید کردن دندانها بدون تجویز پزشک

در سال های اخیر توجه بسیاری به دندانپزشکی زیبایی شده است به خصوص با توجه به این حقیقت که مردم بیشتر درباره ظاهر لبخند خود حساس شده اند. این واقعیت همراه با کاهش بروز و شدت پوسیدگی ها توجه دندانپزشکان را به درمان های محافظه کارانه و غیر تهاجمی مانند بلیچینگ دندان معطوف ساخته است.

علت مراجعه بسیاری از افراد به مطبهای دندانپزشکی تغییر رنگ  دندانها ست .درمان ارجح در این موارد بلیچینگ است که بسیار محافظه کارانه ،بی خطر و با نتایج تقریبا قابل پیش بینی است. یکی از سوالات پر تکراری که مراجعین از پزشکان  میپرسند ، استفاده از محصولات تجاری موجود در داروخانه هاست که نیازی به تجویز پزشک هم ندارد.

رایج ترین روش بلیچینگ ،استفاده از کاربا ماید پراکساید 10 درصد در پلاکهای شفاف ساخته شده زیر نظر دندانپزشک است. نتایج خوب  این روش باعث شده است تا محصولات و تکنیک های جدید به بازار بیاید. محصولات سفید کننده موجود در داروخانه ها  که بدون نسخه به فروش میرسند(OTC)، درمان جایگزینی کم هزینه برای سفید کردن دندان های تغییر رنگ یافته بدون نظارت پزشک است.محولات OTC مختلفی در سوپر مارکت ها, داروخانه ها یا حتی در آنلاین شاپها  وجود دارد که شامل دهان شویه ها ، براش های قلمی ،خمیر دندان ها، آدامس ها، نخ دندان ها و نوارهای سفید کننده است.

البته مطالعات کلینیکی  معتبر کمی در مورد بی خطر بودن و موثر بودن این محصولات وجود دارد ،چرا که بیشتر مطالعات زیر نظر کارخانجات سازنده انجام شده است.

خمیر دندان ها، آدامس ها و نخ دندان ها بیشتر در برداشتن رنگ های سطحی موثر هستند. دهان شویه ها و  براش های قلمی با درصد کمی از هیدروژن پراکسید  اثر سفید کنند گی کمی دارند ولی شواهد کلینیکی معتبری وجود ندارد. در مطالعاتی که تحت حمایت شرکتهای سازنده انجام شده است ؛نوارهای سفید کننده  از نظر نتیجه نهایی و مضرات استفاده،  قابل مقایسه با بلیچینگ 10 درصد زیر نظر پزشک  است .

شواهدی مبنی بر استفاده بالقوه مضر و آسیب رسان این مواد و این عوامل به خصوص در جوانان وجود دارد. دندانپزشکان باید با این نوع محصولات کاملا آشنا باشند تا بتوانند بیماران خود را آگاه کنند. و همچنین به نظر میرسد نیاز به بررسی های کلینیکی مستقل وجود دارد تا. معایب و مزایای این روش بررسی شود.

تغییر رنگ دندانی

تغییر رنگ دندانی تحت تاثیر ترکیبی  از فاکتور های داخلی و خارجی است. رنگدانه های داخلی به ساختار مینا و عاج مرتبط هستند. در حالی که رنگدانه های خارجی به رنگ نوشیدنی ها یا غذاها روی سطح دندان مرتبط هستند. بلیچینگ در منزل زیر نظر دندانپزشک رایج ترین روش بلیچینگ است. معمولا  این درمان به صورت  کاربرد کاربا ماید  پراکساید  ۱۰ درصد در پلاکی  است که حداقل به مدت ۲ هفته در طی شب استفاده میشود. این غلظت قابل قبول ترین غلظت است و کمترین ضرر را دارد. رایج ترین اثرات سو ء بلیچینگ در منزل حساسیت دندانی و تحریک لثه است که البته گذرا است و با قطع درمان برطرف میشود. همچنین میتوان از نیترات پتاسیم یا سدیم فلوراید برای برطرف ساختن حساسیت استفاده کرد. در حال حاضر فقط. کاربا ماید پراکساید  ۱۰ درصد تائیدیه  ADAرا دارد.

نتایج قابل قبول سفید کردن دندانها در منزل با پلاک ساخته شده توسط پزشک ، شرکتهای دارویی را ترغیب به ساخت محصولاتی کرد که بدون نیاز به پزشک  و با هزینه کمتری در داروخانه ها به فروش برسد. در حال حاضر ژلها،دهان شویه ها،آدامس ها ، نوارهای سفیدکننده حاوی مقادیر کمی از کارباماید  یا هیدروژن پراکساید در بازار موجود است. هرچند نتایج  آنها به اندازه بلیچینگ در مطب  موفقیت آمیز نیست.

خمیر دندان های سفید کننده

بیش از ۵۰ درصد محصولات سفید کننده بدون نسخه،  خمیر دندان های سفید کننده هستند . اما به ندرت حاوی هیدروژن پراکساید یا هر نوع دیگر از عوامل بلیچینگ هستند. در واقع قابلیت برداشت رنگدانه های آنها  به میزان زیاد َ مواد سایش دهنده در فرمولاسیون آنها بر می گردد که رنگدانه های خارجی را برمیدارد. جزء سفید کننده آنها  آنزیمهایی هستند که مولکولهای آلی پوشش  روی دندان را می شکنند .از سوی دیگر سایش دهنده هایی مثل آلو مینا ،دی کلسیم فسفات دی  هیدرات  و سیلیکا هم در فرمول آنها وجود دارد تا برداشت رنگدانه را تسهیل کند .هرچند سایندگی این  خمیر دندانها  باید متعادل  شود  تا از سایش زیاد مینا و عاج جلوگیری شود.

مطالعاتی انتشار یافته اند که تغییراتی در رنگ دندان را بعد از استفاده معمول از  خمیر دندان های سفید کننده نشان داده اند .عموماً وقتی خمیر دندانهای سفید کننده با خمیر دندان های غیر سفیدکننده مقایسه می‌شوند ،نتایج نشان می‌دهند که استفاده از آن ها یا رنگدانه های “خارجی” را بر می دارد یا مانع از تشکیل آن رنگدانه ها میشود .با وجودی که خمیر دندان های سفید کننده  مانع تشکیل رنگ خارجی دندان می شود اما اثر سفید کنند گی که با آنها به دست می آید از نظر کلینیکی خیلی قابل توجه نیست .

در یک بررسی کارایی و امن بودن سه محصول سفید کننده  بدون نسخه  باهم مقایسه شده است:

خمیر دندان حاوی هیدروژن پروکساید یک درصد – قلم سفید کننده کاربامایدپراکساید ۱۸ درصد – سیستم با پلاک حاوی کارباماید پراکساید ۵ درصد

نشان داده شد که درمان با سیستم  پلاک بیشترین تغییر رنگ را به دنبال داشته است. بعد از ۱۴ روز سفید کننده قلمی و خمیردندان تغییر قابل توجه رنگ را ایجاد نکردند اما حساسیت دندان و تحریک مخاط دهان در نوع قلمی و در نوع پلاکی بیشتر بود.

در یک بررسی دیگر  کارایی و ایمنی قلم های سفید کننده حاوی  ۱۸ درصد کار با ماید پراکساید و نوارهای سفید کننده حاوی 6 درصد هیدروژن پروکساید و خمیر دندانهای سفید کننده بررسی گردید و دیده شد  که در خمیر دندانها  تفاوت  رنگ معنی داری  دیده نشد.

 دهانشویه

دهانشویه های سفید کننده به بازار آمده اند و  کارخانجات تبلیغ می کنند که اینها مانع رنگ گرفتن دندان ها و تشکیل پلاک میشوند. معمولاً درصد کمی هیدروژن پراکساید 1.5درصد در آنها وجود دارد .سدیم هگزا متا فسفات در فرمولاسیون آنها مانع رنگ گرفتن دندانها میشود.

در یک بررسی کارایی و ایمنی دهانشویه حاوی  دو درصد هیدروژن پراکساید  با نوارهای سفید کننده  حاوی ده درصد هیدروژن پراکساید مقایسه گردید .هر دو ماده  دوبار در روز به مدت یک  هفته استفاده شدند. نتایج نشان داد با و جودی که استفاده هر دوی آنها راحت است اما  مصرف نوارهای سفید کننده موثر تر بود .

اما در هر صورت باید در مصرف سفید کننده های حاوی پراکساید دقت کرد چرا که احتمال تحریک  نسوج دهان و حساسیت دندان ها وجود دارد.

نخ دندان و مسواک های سفید کننده دندان

نخ دندانهای سفید کننده بیشتر برای برداشتن تغییر رنگ های بین دندانی و زیر لثه ای  به کار میرود. برداشت رنگدانه ها  به دلیل  وجود سیلیکا در ترکیب آنها  است. هرچند مطالعه کلینیکی معتبری که  نخ دندان غیر سفید کننده را با  نخ دندانهای سفید کننده مقایسه کرده باشد ،  وجود ندارد. از مسواکهای دستی یا برقی علاوه بر استفاده روتین روزانه،  در حفظ  و ماندگاری سفید شدن دندانها  بعد از درمان های بلیچینگ استفاده می شود. یک مطالعه کلینیکی مسواک برقی را با دستی  مقایسه کردو دیده شد که   مسواکهای برقی رنگ دندان های سفید شده پس از درمان بلیچینگ در منزل را  بهتر حفظ  میکنند.

آدامس

آدامس حاوی  سدیم هگزا متا فسفات  یکی از محصولات سفید کننده داروخانه ای است  که میتواند مانع  رنگ  گرفتن  دندان  ها شود. استفاده از  این محصولات تا حدی مانع تشکیل   رنگ میشود ولی در برداشت تغییر رنگ دندان تاثیری ندارد.

قلم مو های سفید کننده (Paint-on  gels)

قلم مو های سفید کننده یا  وار نیش ها محصولات سفید کننده  ای هستند که حاوی هیدروژن یا کارباماید پراکساید در یک سوسپانسیون هستند که با یک  اپلیکاتور (قلم مو )روی سطح دندان مالیده می شوند. در یک مطالعه کارایی قلم موهای سفیدکننده حاوی 18 درصدکارباماید پراکساید با  نوارهای  سفید کننده  حاوی هیدروژن پراکساید  وگروه شاهد خمیر دندان فلوراید دار(بدون ماده سفید کننده)  مقایسه شد. گروه نوار سفید کننده بسیار موثر تر از دو گروه دیگر بود. و بین  این قلم مو ها و خمیر دندان معمولی تفاوتی دیده نشد. دلیل تاثیر   کم این مواد ،زمان تماس کم آنها با دندان است .

 پلاک های  پیش ساخته حاوی ژل

یک محصول جدید اخیرا  در داروخانه ها  و آنلاین شاپ ها  به فروش می رسد  که شامل یک پلاک  متحدالشکل است که با دهان هر فرد جداگانه   تطابق می یابد. سپس درون آن یک ژل  قرار می گیرد که با یک لامپ LED فشرده شده فعال میشود .کارخانه سازنده ادعا میکند  نتیجه  این روش   مشابه روش بلیچینگ در منزل زیر نظر پزشک است ؛اما  فرمول جزء فعال ژل را  اعلام نکرده است. لازم به ذکر است که  به نظر می رسد  وجود یا عدم نور LED  تاثیری در تسهیل یاتسریع سفید کردن دندانها  ندارد .از سوی دیگر چون از یک  پلاک یکسان برای  همه استفاده می شود ،به خوبی با دندانها منطبق  نمی شود  و احتمال آسیب به لثه ها و گونه ها وجود دارد؛ احتمال دارد مشکلات جفت شدن دندانها ایجاد کند وتماس خوبی با دندان ها نداشته باشد.

نوارهای سفید کننده

این نوارها به هدف جایگزینی  پلاکهای شفاف به بازار ارایه شد. اینها نوار های چسبناکی هستند که  حاوی مواد سفید کننده هستند و به  دندانهای قدامی می چسبند  و در طی پنج تا ۶۰ دقیقه ماده موثر را از خود آزاد می کنند. یک  یا ۲ بار در روز باید استفاده شوند. ماده فعال آنها هیدروژن پراکساید ۵ تا ۱۴ درصد است. بهتر است  ۲۸ روز   استفاده شود و تا دو سال اثرش باقی می ماند. در یک مطالعه سیستماتیک جدید موثر بودن نوارهای سفید کننده با روش  بلیچینگ با روش پلاک شفاف مقایسه  شد نتیجه  هر دو تکنیک یکسان بود؛ هر چند بروز حساسیت   دندانی در روش نوارهای سفید کننده   بیشتر بود .

با توجه به کاربرد آسان و هزینه کم و نتایج نسبتا قابل قبول ،این نوارهای سفید کننده  به مرور مقبولیت بیشتری پیدا میکنند.

در انتها این نکته  لازم به ذکر است که نحوه فروش و عرضه مواد بلیچینگ در هر کشوری  تابع قوانین اداره غذا و داروی آن کشور است و در کشورهای مختلف متفاوت است.

خلاصه

• خمیر دندانهای سفید کننده و نخ دندانهای  سفید کننده فقط می توانند رنگدانه های خارجی روی سطح دندان را بردارند  و به خودی خود نقش بلیچینگ ندارند.
• قلم موهای سفید کننده و دهانشویه ها حاوی مقادیر کمی از مواد بلیچینگ هستند وکمی اثر سفید کنندگی دارند.
• نوارهای سفید کننده اثر سفید کنندگی مشابه پلاکهای شفاف با ماده بلیچ 10 درصد دارند.
• قوانین استفاده از مواد بلیچینگِ بدون نظارت پزشک در هر کشوری متفاوت است و کاربران باید نسبت به اثرات سوء این مواد در صورت استفاده بی رویه دقت کنند.

 

اگر در این زمینه سوالی دارید ، از اینجا بپرسید.